Mongolia: Retail therapy

Монгол улс: Жижиглэн худалдааны сэтгэл засал

Хэдийгээр инфляци нэмэгдэж, хүний нөөцийн гачигдалтай байдал жижиглэнгийн худалдааны салбарын нөөц боломжийг заналхийлж байгаа боловч огцом өсөн нэмэгдэж байгаа тус улсын уул уурхайн салбарын улмаас Монгол улсын жижиглэнгийн худалдааны салбар өөрчлөгдөх байх гэсэн хүлээлт илэрхий болж байх шиг байна.

6-р сарын дундуур Монгол улс анх удаа Эй-Ти Киэрнэй Дэлхийн Жижиглэн Худалдааны Хөгжлийн Индекс (AT Kearney Global Retail Development Index)-д гарч ирж, шинээр гарч ирж буй дэлхийн шилдэг 30 жижиглэнгийн худалдааны зах зээлийн судалгаанд найдвартай гэгдэх 9-р байрыг эзэлсэн байна.

Энэ чиглэлээр томоохонд тооцогддог Малайз (11 дүгээр) болон Туркийг (13 дугаар) ардаа орхисон Монголын талаар Эй-Ти “Чинээлэг үйлчлэгчид болон улс төрийн тогтвортой орчинг хайж байдаг жижиглэнгийн худалдаа эрхлэгчдийн хувьд Монголын өсөлтийн онцгой нөөц болон ардчилал нь боломж олгож байна.” гэсэн байна. Олон улсын менежментийн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллага “[Монгол мэтийн] хэд хэдэн үнэт чулуу нь хурдацтай өсөж буй зах зээлүүдэд анхдагч байж, баялгийн төвлөрлийг онилж байдаг жижиглэн худалдаа эрхлэгчдийн хувьд таатай байна.” гэв.

Дэлхийн Банкны тооцооллын хувьд 2012 оны эхний улиралд бөөний болон жижиглэнгийн худалдааны салбар 51%-иар, 2011 оны 4-р улиралд 70.5%-иар өргөжин тэлснийг харуулсан хүчтэй үзүүлэлт юм.

2.8 саяаар тоологдох харьцангуй жижиг хүн амтай, 2011 онд нэг хүнд ногдох ДНБ 2470 ам.долларт хүрсэн боловч сүүлийн жилүүдэд тус улсын нийслэл Улаанбаатар хотод Луй Вуйтон (Louis Vuitton), Хюго Босс (Hugo Boss), Картиер (Cartier), Л’Окситэйн (L’Occitane), Данхил (Dunhill) зэрэг жижиглэн худалдааны тансаг зэрэглэлийн томоохон тоглогч нар дэлгүүрээ нээж байгааг харлаа.

Дараагийн арван жилд ДНБ хоёр дахин өсөх тооцоотой байгаа ба тус улс агуу том нүүрс болон зэсийн олборлолтын үйл ажиллагаанаас эдийн засгийн үр шимээ хүртээд эхлэхийн цагт арилжаа/худалдаа ирэх жилүүдэд нэмэгдэх хандлагатай байна. Хөрөнгө чинээтэй дундаж анги бий болохын хэрээр хот руу чиглэсэн их нүүдлийн улмаас тус улсын нүүдэлчин уламжлал уусан алга болохыг үзэж, мөн нийслэл хотын хүн ам 2020 он гэхэд өнөөгийн 1 саяаасаа хол давж 1.4 саяд хүрч магадгүй байна.

Номин Холдингийн ажиллуулдаг Улсын Их Дэлгүүр таван давхартаа А зэрэглэлийн 27,755 хавтгай дөрвөлжин км арилжааны талбайг санал болгож байна. Хамгийн орчин үеийн бөгөөд нэр хүндтэй худалдааны талбайг Сентрал Таур (Central Tower) гэх бөгөөд энд Монголд үйл ажиллагаа явуулдаг олон улсын гол гол брэндүүд байрласан байдаг. Тус хотын хамгийн том худалдааны талбай бол Улаанбаатар хэмээх тансаг дэлгүүр ба 2010 онд 30,000 хавтгай дөрвөлжин метр бүхий талбай нээгдсэн. Энд Ралф Лаурен (Ralph Lauren), Гүччи (Gucci), Долче энд Габбана (Dolce & Gabbana), Шанель (Chanel), Жиоржио энд Армани (Giorgio Armani) байрласан байдаг.

2013 онд нээхээр төлөвлөсөн, нийслэл хотын төвд байрлах оффис, худалдаа, амралт зугаа цэнгээн, зочид буудлын цогцолбор мөн Бурберри (Burberry) зэрэг хэд хэдэн тэргүүлэх брендүүдийг дэлгэн харуулахаас гадна 34 давхар, таван одтой Шангри-Ла (Shangri-la) зочид буудал, олон давхар кино театрыг мөн үзүүлнэ.

Гэхдээ худалдаа арилжааны тосгоныг хамруулсан, тус улсын хамгийн том дэлгүүр/худадааны төвүүд болохоор төлөвлөсөн хэд хэдэн бүтээлч барилга барих газруудын төлөвлөгөө бас байна. Улаанбаатар болон ЧингисХаан Олон улсын нисэх онгоцны буудал хоёрын яг голд “Нүхтийн Тосгон”-д баригдах барилгыг 2013 оны 6-р сард дуусгах төлөвтөй байгаа ба арилжаа/худалдаа, хоол унд, амралт зугаа цэнгээн, оффисын талбайтай байх болно. Одоогийн байдлаар уг барилгын 30 орчим хувь нь баригдаж дуусаад байгаа ба нийт хөрөнгө оруулалтын хэмжээ 7-8 сая ам.лолларт хүрчээ.

Үүний зэрэгцээ, үл хөдлөх хөрөнгө болон санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлдэг олон салбар бүхий конгломерат болох Монголын Өсөлтийн Групын (MGG) 7-р сард хийсэн мэдээллээр бол хүний хөл хамгийн их холхисон, жижиглэн худалдаа нэмэгдэж буй гудамжийг эрэлхийлж байдаг олон салбар бүхий бизнес эрхлэгчдийн хувьд, хотын А зэрэглэлд нэг метр кв талбайн түрээсийн үнэ 50% хүртэл нэмэгдсэн байна. Ялангуяа банк, сүлжээ ресторанууд, үүрэн холбооны утасны компаниудыг хамарсан зах зээлийн хувьд материаллаг өсөлт ажиглагдсан хэмээн тус компани мэдэгджээ.

“Сүүлийн үед Монгол улсыг радарандаа тэмдэглэн авсан олон улсын брэндүүд бидэнд хүсэлт тавих боллоо. Цаг хугацаа өнгөрөхийн сацуу эдгээр олон улсын брэндүүдэд худалдаа/арилжааны талбай хэрэгтэй болох нь зүгээр л жам ёсны хэрэг юм.” хэмээн MGG бичжээ.

Ирээдүйн жижиглэн худалдааны салбарыг хязгаарлаж болзошгүй хүчин зүйл бол өсөн нэмэгдэж байгаа үнэ болон хэрэглэгчдийн итгэл бөгөөд эдийн засгийг халааж буй инфляци, ялангуяа 2008 онд үзсэн 34%-ийн инфляци дахин давтагдах аюулын талаар олон улсын санхүүгийн байгууллагууд анхааруулан сануулж байна. 4-р сард инфляци 16%-д хүрснийг Дэлхийн Банк мэдэгдсэн нь Монгол Банкны инфляцийг 10%-д барих зорилтоос хамаагүй илүү байна.

6-р сард Дэлхийн Банкны нийтэлсэн, эдийн засгийн улирал тутмын мэдээлэлд “Монголын бодлого боловсруулагчид макро эдийн засгийн няхуур байр суурийг авч хэрэгжүүлэх хэрэгтэй бөгөөд энэ нь банкны салбарт үүссэн эмзэг байдлыг хязгаарлаж, засгийн газрын зарлагын өсөлтийг зогсоож, төсвөөс давсан санхүүжилтийн үйл ажиллагаануудыг бууруулж, Монгол улсын хөгжлийн банкны зээлжүүлэлт Төсвийн тогтвортой байдлын хуулийн хүрээнд байгааг хянахад хүргэнэ.”

Хүн амын ойролцоогоор 40%-ийнх нь амьжиргааг хөдөө аж ахуй хангасан хэвээр байгаа үед, хүн ам сийрэг суурьшдаг газар нутагт чанартай боловсрол тэр бүр хүрч чадахгүй байгаа үед хүний нөөцийн асуудал бол жижиглэн худалдааны өсөлтийг хязгаарлаж болох бас нэгэн хэсэг болж байна.

Монгол улсын жижиглэн худалдааны салбар урьд өмнө байгаагүйгээр өсөн нэмэгдэхийн зэрэгцээ, уг салбарыг эдийн засагт чухал хувь нэмэр оруулагч болгож, сургалт боловсролыг сайжруулж, жижиг дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдийг хөгжүүлэх нь жижиглэн худалдаа өргөжин тэлэхийг дэмжихэд хэрэгтэй зүйл болно.

Mongolia: Retail therapy

Expectations that Mongolia’s retail industry will be transformed by the nation’s rapidly growing mining sector appear on track, although rising inflation and a lack of human resources could threaten the sector’s potential.

In mid-June, Mongolia made its first appearance in the AT Kearney Global Retail Development Index, earning a creditable ninth place in a survey of the world’s top-30 emerging retail markets.

Beating major destinations such as Malaysia (11th) and Turkey (13th), AT Kearney reported, “Mongolia’s tremendous growth potential and democracy present an opportunity for retailers seeking a steady base of wealthy customers and a stable political environment.” The international management consulting firm added, “several small gems [such as Mongolia] … appeal to retailers targeting a concentration of wealth and seeking to be first movers in fast-growing markets”.

The strong showing reflects growth of the wholesale and retail trade sector, estimated at 51% by the World Bank during the first quarter of 2012, following expansion of 70.5% in the fourth quarter of 2011.

Despite having a relatively small population of 2.8m and a GDP per capita of $2470 in 2011, in recent years the country has seen luxury retail giants such as Louis Vuitton, Hugo Boss, Cartier, L’Occitane and Dunhill open shops in Ulaanbaatar, the capital.

Sales are expected to surge in the coming years, once the economic benefits from the country’s huge coal and copper mining operations begin kicking in, with GDP anticipated to double in the next decade. As an affluent middle class emerges, urban migration is expected to see the country’s nomadic traditions dissipate and the capital’s population hit an estimated 1.4m in 2020 from its current 1m.

The State Department Store (Ikh Delguur), run by Nomin Holdings, offers 27,755 sq metres of grade-A retail space spread over five floors. The most modern and prestigious mall is Central Tower, where the majority of international brands with operations in Mongolia are located. The city’s largest mall is the luxurious Ulaanbaatar Department Store, a 30,000-sq-metre space opened in 2010. Ralph Lauren, Gucci, Dolce & Gabbana, Chanel, and Giorgio Armani are located there.

Set to open in 2013, an office, retail, entertainment and hotel complex located in the centre of the capital will also feature a number of leading brands such as Burberry, as well as a 34-storey, five-star Shangri-La Hotel and a multi-level movie theatre.

However, there are also plans for a number of innovative sites, including a retail village that is set to become one of the country’s largest shopping destinations. Construction at “Village @ Nukht”, located halfway between Ulaanbaatar and the Chinggis Khaan International Airport, is expected to be complete by June 2013 and will feature 10,000 sq metres of retail, dining, entertainment, and office space. So far, some 30% of construction has been completed and total investment has reached $7m-8m.

Meanwhile, the Mongolian Growth Group (MGG), a real estate and financial services conglomerate, noted in July that per-metre rents were rising as much as 50% in grade-A locations of the capital, as multi-branch businesses seek increased retail presence on streets with the highest footfall traffic. In particular, the firm said it had seen material increases in market presence from banks, chain restaurants and mobile phone companies.

“Recently, we have seen inquiries from international brands that now have Mongolia on their radar. Over time, it is only natural that these international brands will also need retail space,” wrote MGG.

Potential limiting factors for the future of the retail sector are rising prices and consumer confidence, with international finance institutions warning over the perils of inflation caused by an overheating of the economy, particularly a repeat of the 34% inflation spike seen in 2008. The World Bank noted that inflation touched 16% in April, well above the Bank of Mongolia’s inflation target of 10%.

In its quarterly economic update for Mongolia in June, the World Bank said, “Mongolian policy-makers need to adopt a cautious macroeconomic stance, which will entail limiting the build-up of vulnerabilities in the banking sector, reining in the growth of government expenditures, minimising off-budget financing activities and ensuring that the lending of the Development Bank of Mongolia is within the framework of the Fiscal Stability Law”.

With agriculture still providing a livelihood to approximately 40% of the population, and quality education often not reaching sparsely populated areas, human resources have been identified as another area that could limit retail growth.

While Mongolia’s retail sector is experiencing unprecedented growth, to ensure the sector becomes a significant contributor to the economy, enhanced training and education, as well as the development of small and medium-sized enterprises, will be necessary to encourage retail expansion.