Монгол улс: Хөрөнгө оруулалтын өнгийг засах нь
Шинэчилсэн хууль эрх зүй нь тус улсын эдийн засгийн хувьсах хөгжилд (эволюци) хэрэгтэй болохыг үйлдвэрлэлийн салбарынхан одоо ойлгохын сацуу Гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай шинэ хууль нь Монгол улсын байгалийн нөөцийн салбар болон эдийн засагт бүхэлд нь ноцтой нөлөөлөл үзүүлэх байх гэсэн сэтгэлийн зовиур тайтгарч эхэлж байна.
Уул уурхай, хөдөө аж ахуй, банк зэрэг хэд хэдэн салбаруудад гадаадын хөрөнгө оруулалттай эзэмшилд өргөн хүрээнд хязгаарлалт хийх асуудлыг хуульчлах талаар Монголын засгийн газар төлөвлөж байгаа тухай 5-р сарын эхээр мэдэгдэж байсан нь хэдийгээр тус улсад ихээхэн хэмжээний хөндөгдөөгүй металл болон нүүрсний нөөцүүд байдаг ч, хөрөнгө оруулагчид дүрвэн гарч магадгүй гэсэн таамаглалд хүргэж байсан билээ.
Улаанбаатар шуудан-д саяхан гарсан мэдээнд дурьдсанаар бол, “Хөрөнгө оруулалт буурахын хирээр татварын дараах хувь хүний орлого болон ажил эрхлэлтийн аюулгүй байдлыг доош нь чангааснаар энэ хуулийн төслийг батлах нь улс орон даяар нөлөөлнө гэж үзэж байгаа ажээ. Бүх Монголчуудын цаашдын өсөлт ба баялгийн хувьд ихээхэн боломжийг алдаж байгаа нь энэ хуулийн ард байгаа улс төрчдийн буруу юм.“ гэжээ.
Гэвч гадаадын ашиг сонирхол хэцүүдэж байх үед, 5-р сарын 17-нд батлагдахаас өмнө уг хуулийн нөхцлүүд ихээхэн хэмжээгээр суларч доройтсон. 80 сая ам.доллараас илүү үнэтэй төслүүдийн хувьд Монголчууд давуу хувь эзэмшилтэй байх шаардлагагүй болсон байна. Үүний дээр, өмнө нь 51%-ийн төрийн хяналтыг шаарддаг байсан стратегийн салбаруудын тоо хэмжээ мөн буурсан байна. Мөн уг хууль нь өнгөрсөн үед хамаарахгүй бөгөөд одоо байгаа төмрийн хүдрийн болон бусад төслүүд өртөхгүй хэмээн олон уул уурхайн компаниуд нотолсон байна.
Хэрэг дээрээ, зарим хөрөнгө оруулагчид эдгээр хууль эрх зүйн зохицуулалтууд нь тус улсын урт хугацааны хэтийн төлвийг эцэст нь сайжруулна хэмээн итгэж байна. Монгол улсын хойд хэсэгт байрладаг Овоот өндөр илчлэгт нүүрсний орд болон төмөр замын төслүүдийг эзэмшдэг Аспайр Майнинг-ийн албан тушаалтнууд нийт 2 тэрбум ам.долларын өртөгтөй байхаар тооцсон Аспайр Майнинг болон төмөр замын төслийн санхүүжилтийн боломжит эх үүсвэрүүдийг энэ шинэ хууль хязгаарлахгүй бөгөөд Монголын байгалийн нөөцүүдэд хөрөнгө оруулагчдад илүү эргэлзээгүй байдлыг бий болгоно хэмээн Ройтер [агентлагт] мэдэгдсэн байна.
Хуучин Зөвлөлт холбоот улсуудын эдийн засагт өсөлт буй болгох зорилготойгоор олон улсын байгууллагууд, ялангуяа Дэлхийн банкны зөвлөгөөгөөр 1990-ээд онуудад байгуулсан хөрөнгө оруулалтын либерал тогтолцоог уг хууль чангатгаж өгсөн байна. Гэвч 2013 онд ашиглалтанд орохдоо эдийн засгийн хэмжээг хоёр дахин нэмэгдүүлэх агуу том Оюу толгой зэс алтны уурхайн зэрэгцээ тус улсын ихээхэн хэмжээний эрдэс баялаг ил болохоос өмнө эдгээр төлөвлөгөөнүүд хийгдсэн байжээ. 6 тэрбум тоннын нөөцтөй хэмээн тооцдог агуу том Таван толгойн нүүрсний орд нь мөн өөрийн гэсэн үүрэгтэй.
Улаанбаатар хот дахь жижиг хөрөнгө оруулалтын банк болох ResCap (ResCap)-ийн Гүйцэтгэх захирал Эрик Зуррин “Энэ нь Монголын хувьд сайн хууль бөгөөд хөрөнгө оруулагчдад тогтвортой байдал болон тодорхой байдлыг бий болгож байна” гэв.“Энэ нь Австрали, Канад зэрэг нас бие гүйцсэн, байгалийн баялаг ихтэй эдийн засагтай орнуудын түвшинд Монгол улсыг авчирч байна.”
Гадаад улс орны эзэмшил бүхий аж ахуйн нэгжүүдийн хөрөнгө оруулалтыг парламент хянан үзэхийг шаардсан – хөрөнгө оруулалтын энэ хуулийг Монголын үйлдвэрлэлийн салбарын ихээхэн хувийг Хятадууд худалдан авахын эсрэг хийсэн хамгаалалт хэмээн харж байгаа ажээ. Гэвч энэ нь эрчим хүчний хувьд өлсгөлөн аварга том хүчний эрдэс баялгийн эрэлтэд нөлөө үзүүлж чадахгүй байж магадгүй бөгөөд Улаанбаатарын хэлэлцээр хийх хүчин чадлыг сайжруулахад үйлчилж магадгүй юм.
2012 он гэхэд Энэтхэг улсыг араасаа ойрхон дагуулсан, Хятадын нүүрсний импорт хоёр дахин илүү нэмэгдэх тооцоотой ба хоёулаа хурдацтай өсөн нэмэгдэж байгаа эрчим хүчний үйлдвэрлэлээ хангахын тулд олон улсын зах зээлд ханган нийлүүлэлтийн худалдан авалт хийсээр байх болно. 5-р сарын дунд гэхэд Энэтхэгийн төрийн өмчит төмрийн эрх бүхий байгууллага Монгол улсад уурхай эзэмшиж, түүнчлэн Австралийн өндөр илчлэг бүхий нүүрсний ордоос хамааралтай байдлаа багасгахын тулд тус улсад анхны төмрийн үйлдвэр байгуулах болно хэмээн зарласан байна.
Гадаадын хуулийн этгээдүүд тус улсад хараандаа авсан нүүрс, зэс, алт болон бусад байгалийн нөөцийн хуримтлалд татагдан зугаацахгүй болно гэдгийг эрх барьж буй нам Монголын сонгогч нарт дахин батлахын зэрэгцээ, энэ хуулийг нэвтрүүлсэн явдал нь 6-р сарын 28-ны сонгуулиас өмнө улс төрийн нөхцөл байдлыг буй болгож байна хэмээн үзэж байна.
Гэвч, тус улсын үнэт байгалийн нөөцийг хэт их олборлон ашиглахаас хамгаалах замаар Монголын ирээдүйн үеийнхний ашиг сонирхлыг гадаадын хөрөнгө оруулагчдаас урьтан тавихыг энэхүү хууль хичээсэн хэмээн маргаж бас болох талтай. Гэвч, уул уурхайгаас бусад салбарын үйлдвэрлэлд үндсэн суурь өөрчлөлтийг дэмжих нь дотоодын пүүс компаниуд ирээдүйн эдийн засгаас чангахан зуурч авахад мөн дэмтэй болно.
Stay updated on how some of the world’s most promising markets are being affected by the Covid-19 pandemic, and what actions governments and private businesses are taking to mitigate challenges and ensure their long-term growth story continues.
Register now and also receive a complimentary 2-month licence to the OBG Research Terminal.
Register Here×The downstream energy sector in Brunei Darussalam is set to get the biggest makeover in its history, with a Chinese consortium planning to invest up to $6bn to develop an oil refinery and...
With efforts to accelerate the pace of economic growth and boost domestic employment taking centre stage under the new government of Prime Minister Marouf Bakhit, a new law is under discussion...
The Turkish Prime Minister Bulent Ecevit has spent the last week in the US hoping to garner support for economic reforms at home and trade concessions for Turkish exports to the US.
