Монгол улс: Үнэт цаасны тогтвортой байдал
Тус улсын хөрөнгийн биржийг шинэчлэх төлөвлөгөө болон үнэт цаасны шинэ хуулийн төсөл батлагдахад чиглэсэн шинэ дэвшлийн ачаар Монголын хөрөнгийн зах зээл дэх гадаадын болон дотоодын хөрөнгө оруулагчдын сонирхол өсөж байна.
Тус улсын эрдэс баялгийн бялуунаас зүсэм хүртэх гэж гадаадын болон дотоодын хөрөнгө оруулагчид тэмүүлэхийн сацуу, Монголын дотоодын үнэт цаасны зах зээлийн хөрөнгөжүүлэлт ирэх 10 жилд 3 тэрбум ам.доллараас 45 тэрбум ам.долларт хүрнэ гэж үзэж байгаа ажээ. Үүний зэрэгцээ, тус улсын тэргүүлэгчид Монголын хөрөнгийн биржийн (МХБ) хууль эрх зүйн тогтолцоог сайжруулах асуудалд ач холбогдол өгч байгаа.
2013 оны эхээр жагсаалтанд оруулахаар товлож, 10 тэрбум ам.доллар босгоно гэж үзэж байгаа, Монголын уул уурхайн компани болох Эрдэнэс Таван Толгойг (ЭТТ) Хонг Конг, Лондон, Монголын биржүүд дээр гурван зэрэг хувьцааг нь гаргах гэж байгаа нь тэдний хүчин чармайлтыг улам яаруулж байгаа билээ. ЭТТ нь одоогоор дэлхийд хөндөгдөөгүй байгаа өндөр илчлэгтэй хамгийн том нүүрсний ордын хяналт гэсэн үг юм. Үүнд цаг хугацаа чухал үүрэгтэй бөгөөд Хятадын эдийн засгийн удааширал нь өндөр илчлэгтэй нүүрсний дэлхийн зах зээлийн үнийн эрчтэй уналтанд хүргэж болзошгүй хэмээн ихээр санаа зовоох болсон байна.
Дэлхийн Банк болон Олон улсын валютын сангийн дэмжлэгтэйгээр хоёр жилийн өмнөөс боловсруулсан үнэт цаасны шинэ хуулийг 5-р сард Их Хуралд (парламент) хэлэлцүүлэхээр өргөн барих болно хэмээн тус улсын албан тушаалтнууд орон нутгийн хэвлэл мэдээлэлд хандан дөрөвдүгээр сард мэдэгдсэн нь ЭТТ зэрэг өндөр хэмжээнд илэрхийлэгдэж, ирэх жилүүдэд олон нийтэд анхны хувьцааг нь (IPOs) зарлах гэж байгааг дагасан шуугианы хувьд уг шинэ хууль “чухал ач холбогдолтой” болохыг дахин харуулж байна.
Санхүүгийн зохицуулах хорооны (СЗХ) дарга Д.Баярсайхан “Энэ хууль нь хадгаламжийн тооцооны данс болон давхардсан бүртгэл зэрэг олон шийдэгдээгүй асуудлыг шийдэх юм.” хэмээн орон нутгийн мэдээллийн хэрэгслээр хэлжээ.
Үнэт цаасны хууль нь Монголын хөрөнгийн бирж (МХБ) болон Лондонгийн хөрөнгийн биржийн (ЛХБ) хооронд байгуулсан стратегийн хэлэлцээрийн амжилтыг баталгаажуулахад чухал гэдгийг нотлох болно хэмээн Баярсайхан хэлэв. ЛХБ нь одоогоор олон улсын шилдэг туршлагын түвшинд хүрэхийн тулд биржээ өөрчлөхөд нь МХБ-д тусалж байгаа юм.
2011 оны 4-р сард эцэслэсэн уг хэлэлцээрийн дагуу, ЛХБ нь програм хангамжийн лиценз, сургалт, засвар үйлчилгээ, ажилчдын сургалт, МХБ-ийг хэрхэн хөгжүүлж, улмаар хувьчлах тал дээр зөвлөгөө өгөх зэрэг зах зээлийн технологийг МХБ-д хангаж өгөх юм.
“ЛХБ-ийн менежмент болон МХБ-ийн шинэчлэл яригдаж байгаа нөхцөлд, хууль эрх зүйн хүрээний чухал өөрчлөлтүүд болон МХБ дээр олон нийтэд зарлах анхны хувьцааны арилжааны шугамаар (IPOs) хувьчлах гэж байгаа төрийн өмчит олон тооны аж ахуйн нэгжүүдийг хувьчлахаар санал болгож буй засгийн газрын төлөвлөгөөний хувьд – миний ойлгож байгаагаар бол ирэх сар жилүүдэд дотоодын биржэд хөрөнгө оруулах томоохон боломж байна гэсэн үг.” хэмээн Сингапурт байрлалтай Хан Хөрөнгө оруулалт, менежментийн байгууллагын удирдах гишүүн Травис Хамилтон хэлжээ.
МХБ сүүлийн жилүүдэд гайхалтай өсөлттөй байсан байна: 2010 онд хувьцааны үнэ 121% хүрч, 2011 онд 73% хүрсэн хоёрдахь шилдэг өсөлт гарах үед тус биржийн хувьд дэлхийн хэмжээнд гарсан хамгийн шилдэг өгөөж тэмдэглэгджээ.
Иймэрхүү дүн нь шинээр гарч ирж буй зах зээлүүдийн хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр мэргэшсэн ФМЖи (FMG) байгууллагын хувьд 4-р сард Монголд чиглэсэн хөрөнгө оруулалтын сангаа эхлүүлэх шийдвэр гаргахад дэмжлэг болсон байж болох юм. ФМЖи Монгол нь доод тал нь 10,000 ам.долларын хөрөнгө оруулах ба МХБ дээр хувьцаа нь арилжигдаж буй, хамгийн амархан борлогдох дотоодын хамгийн шилдэг 25 компаниудад төвлөрч ажиллах болно. Түүний үнэт цаасны цуглуулгад буй таван хамгийн том холдинг бол: АПУ архи ундааны компани; Ремикон цемент бетонон бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч; Шарын Гол ба ЭТТ уул уурхайн компани; Талх Чихэр талх чихрийн компани юм.
“[Монгол] бол ирээдүйн орлогын томоохон нөөц бөгөөд өлсгөлөн бөгөөд өсөн нэмэгдэж байгаа дэлхийд шаардлагатай чухал нөөцүүдтэйгээс гадна Хятад хэмээх бүхнээс илүү хамгийн том бараа бүтээгдэхүүний хэрэглэгчийн яг зэргэлдээх хөрш тул өртгийн хувьд давуу талтай.” хэмээн ФМЖи-гийн түнш, тус сангийн тэргүүлэх менежер Арилд Иохансен хэлсэн байна.
Хөрөнгө оруулагчийн идэвхийг үл харгалзан 6-р сарын сүүлээр болох парламентийн сонгуулийн босгон дээр өсөн нэмэгдэж байгаа “нөөц баялгийн үндсэрхэг үзэл” хэмээх тайлбартай зүйл санаа зовоож эхлээд байна. Энэ нь ялангуяа сөрөг хүчний улс төрч, авилгалын хэргээр саяхан баривчлагдаад байгаа Монгол ардын хувьсгалт намын (МАХН) тэргүүн Намбарын Энхбаяртай холбоотой юм. “Тэрээр нөөц баялгийн үндсэрхэг үзлийн эцэг дүр бөгөөд МАХН энэ дүрээрээ парламентад илүү олон Парламентийн гишүүдтэй болох боломжоо нэмэгдүүлэхийг зайлшгүй хичээх болно.” хэмээн Улаанбаатарт байрладаг Фронтиер Секюритис (Frontier Securities) байгууллагын шинжээч 5-р сарын сүүлээр Ройтерс мэдээллийн агентлагт хэлжээ.
Томоохон төслүүдийг гол дүрүүд хошуучилж байгаа үед - Ерөнхий сайд Сүхбаатарын Батболд ЛХБ-МХБ-ийн түншлэлийг хянаж байгаа нь – тус улсын хөрөнгийн зах зээлүүдийн баталгаат байдлыг сайжруулахад тус засгийн газар өндөр ач холбогдол өгч байгаа нь илт байна. Гэвч 1.5 тэрбум орчим ам.доллар бүхий МХБ-ийн зах зээлийн хөрөнгөжилт олон улсын хэмжээнд харьцуулбал бага бөгөөд биржийн арилжаа одоогоор зөвхөн өдөрт хоёр цаг, долоо хоногт 5 өдөр хийгдэж байна.
Хэрэв тус засгийн газар МХБ-ийн эрх зүйн зохицуулалтыг сайжруулахад гадны мэргэжилтнүүдэд хандаж буй нээлттэй байр сууриа хэвээр хадгалж чадвал үүний үр дүнд дотоодын болон гадаадын хөрөнгө оруулагчдын аль аль нь илүү сэтгэл татагдах магадлалтай. Ирэх жилүүдэд томоохон уул уурхайн анхны хувьцааг олон нийтэд зарлах гэж байгаатай холбогдуулан уг хөрөнгийн бирж тус улсын өсөлтийн түүхэнд чухал үүрэг гүйцэтгэх боломжтой.
Stay updated on how some of the world’s most promising markets are being affected by the Covid-19 pandemic, and what actions governments and private businesses are taking to mitigate challenges and ensure their long-term growth story continues.
Register now and also receive a complimentary 2-month licence to the OBG Research Terminal.
Register Here×The downstream energy sector in Brunei Darussalam is set to get the biggest makeover in its history, with a Chinese consortium planning to invest up to $6bn to develop an oil refinery and...
Amidst a slowdown in the Middle East’s private equity industry, Jordan’s small and medium-sized enterprises (SMEs) are set to get a boost from a new private equity fund.
The Turkish Prime Minister Bulent Ecevit has spent the last week in the US hoping to garner support for economic reforms at home and trade concessions for Turkish exports to the US.
