Mongolia: Connecting for growth

Монгол: Өсөлтийн төлөөх уялдаа

Монгол улсын Засгийн газар эрүүл мэнд, тээврийн систем, түргэн тусламжийн менежментийн салбарт Мэдээлэл харилцаа холбоо технологийн шинэ үйлчилгээг нэвтрүүлэх амлалт авч, энэ жил цахилгаан холбооныхоо 90 жилийн ойг тэмдэглэж байна.

Дөнгөж 3 сая хүн амтай боловч, ойролцоогоор Баруун Европын хэмжээтэй дүйцэхүйц – 1.6 сая хавтгай дөрвөлжин км талбайг хамарсан Монгол улс нь компьютержуулалт, э-бичиг үсэг тайлалт болон интернетэд хандах програм хангамжуудын хувьд ихээхэн бэрхшээлтэй тулгараад байна.

Засгийн газрын санаачлагууд, өсөн тэлж буй эдийн засгийн үед интернет хэрэглэгчдийн тоо жил бүр 16%-иар өсөж 2011 онд 390,000-д хүрэх тооцоотой байгаа бол орон нутгийн хэвлэл мэдээлэлд дурдсанаар, өргөн зурвас ашиглагчдын тоо 2006 онд дөнгөж 3500 байсан бол энэ жил 85,000 хүртэл нэмэгдсэн байна. Үүний зэрэгцээ, засгийн газрын “Нэг айлд нэг компьютер” хөтөлбөр хэрэгжиж, ойролцоогоор 250 ам.долларын өртөг бага компьютерүүдийг айл өрхүүдэд хангаж өгсөнөөр 2009 он гэхэд үндэсний хэмжээнд компьютерийн нэвтрэлтийг 60%-иар нэмэгдүүлжээ.

Бүх аймаг болон 151 сумдын 50%-иас илүү хувийг холбосон 13,000 км урт шилэн кабель нь Монголчууд холбогдоход нь мөн тусалж байдаг. 4-р сард хэвлэгдэн гарсан Засгийн газрын 2011 оны Мэдээлэл харилцаа болбоо технологийн цагаан номонд дурдсанаар бо л 11.2Gbps зурвасын өргөнийг хувааж, xDSL, шилэн кабель, 3G болон GPRS зэрэг холболтуудыг хамарсан үйлчилгээ үзүүлдэг 70 гаруй интернетийн үйлчилгээ үзүүлэгчид байдаг байна.

Цагаан номын тусгай хэвлэл – Монгол улсыг дэлхийн бусад орнуудтай холбож өгсөн тус улсын анхны телеграф тоног төхөөрөмж суурилуулсаны 90 жилийг тэмдэглэх бөгөөд тус улсын Мэдээлэл харилцаа холбоо технологийн ололт амжилтад тулгуурлан хөгжинө гэж амлаж байна.

Цахим шугамыг ашиглан эмнэлгүүд цаг авах системийг санал болгож мөн Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвд хэрэгжих халдварт өвчний үед урьдчилан сануулах үндэсний систем зэрэг эрүүл мэндийн салбар дахь хэд хэдэн санаачлагуудыг энэ амлалтанд багтаажээ.

Мөн интеграл хэлхээ бүхий карт болон түргэн тусламжийн менежментийн мэдээллийн систем ашиглан нийслэлд “оюунлаг тээвэрлэлтийн систем” байгуулахаар Улаанбаатар хот төлөвлөж байна. Түүнчлэн, Мянганы Сорилтын Сангийн санхүүжилтээр газар болон өмчийн бүртгэлийн системийг хэрэгжүүлж байгаа нь өмч болон газрыг газар зүйн мэдээллийн системд байршуулан тэмдэглэх боломж олгож байна.

Үйлчилгээний салбарт төлөвлөсөн эдгээр ололтууд Мэдээлэл харилцаа холбоо технологийн эдийн засагт үзүүлэх хувь нэмэрт өсөлт дэвшил гарахад дэм болж, Мэдээлэл харилцаа холбоо технологийн үйлдвэрлэлээс олох нийт орлого 2005 онд 140.4 тэрбум ам.доллар байсан бол 2010 онд 471 тэрбум төгрөгт (367.38 сая ам.доллар) хүрсэн байна.

Үндэсний хэмжээнд интернет кафений хүрэлцээ нэмэгдэж олширч байгаа нь нийгмийг хамарсан сүлжээний цахим хуудасны хэрэглээнд тэсрэлт үүсгэхэд нөлөөлсөн байна. 2011 оны байдлаар тус улсад 1823 блог, 236,520 Facebook хэрэглэгчид байдаг бол дотоодын нийгмийг хамарсан Biznetwork сүлжээний цахим хуудас Монгол хэл дээр боловсруулагдаж, одоогоор 70,000 гаруй хэрэглэгчидтэй болтлоо өргөжсөн байна. 50 гаруй хэл дээр орчуулга хийдэг Гүүгэл (Google) Орчуулагчид Монгол хэлийг багтаахаа Гүүгэл зарласан тул нутгийн агуулгыг цаашид улам дэмжин хөгжүүлэх боломжтой. Уг корпораци тус улстай цаашид түншлэх талаар онцлон тэмдэглэсэн байна.

Тус улсын өргөн уудам хэмжээнд хөндлөн гулд хүрч ажиллах үүднээс засгийн газар 2015 он гэхэд холбоо харилцааны хиймэл дагуул хөөргөхөөр төлөвлөж байна. Мэдээлэл харилцаа холбоо технологийн салбарт тус улсын өгч буй үүрэг амлалтуудын бас нэг жишээ бол тус улсын э-засаглалын бодлогын нэг хэсэг болох Мэдээлэл харилцаа холбоо технологи ба шуудангийн газрын (МХХТШГ) хэрэгжүүлсэн системд уг төлөвлөж буй хиймэл дагуулд оролцохоор үнийн санал өгч буй пүүс компаниуд цахим хэлбэрээр үнээ санал болгохоор уригдсан явдал юм.

2011 оны 9–р сард МХХТШГ нь техник эдийн засгийн үнэлгээний судалгаа болон үндэсний харилцаа холбоо болон алсаас тандагч хиймэл дагуулын урьдчилсан хэлбэр бүтэц боловсруулахад зөвлөх үйлчилгээ эрэлхийлж байгаа тухайгаа зарласан байна. Тус улс 2-р сард цахилгаан холбоо болон үүрэн гар утасны үйлчилгээнд зориулан Япон улсын дэмжлэгтэйгээр 2015 он гэхэд хиймэл дагуул хөөргөх хүсэлтэй байгаагаа зарласан.

Э-засаглалын хувьд, НҮБ-ын “2010 оны Э-засаглалын судалгаа”-нд Монгол улсыг “илүү их э-засаглал болон цахим агуулгын үйлчилгээ үзүүлэхийн тулд үндсэндээ үндэснийхээ портал болон яамдын цахим хуудсыг сайжруулахад гаргасан хүчин чармайлтын үр дүнд гайхалтай өсөлт гаргасан” хэмээн сайшаан магтсан байна. НҮБ-ын судалгаагаар, өнгөрсөн жилтэй харьцуулахад Монгол улсыг 29 байраар ургашлуулж, дэлхийн хэмжээнд 53-р байрт жагсаажээ.

Тус улс нь мөн э-худалдан авалтын систем хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгааг Солонгосын Олон улсын хамтын ажиллагааны агентлаг, Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банкны дэмжлэгтэйгээр хөгжүүлж байна. Ази-Номхон далайн орнуудын ирээдүйн засаглал хэмээх засаглалын сэтгүүлд дурдсанаар бол уг төсөл нь 2013 оны эцэст эцэслэн дуусгах үед, засгийн газрын бүх гэрээт тендерийг э-дэлгүүр болон э-тендерийн системээр дамжуулан хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна. 1-р сард уг сэтгүүлд албаны төлөөлөгчдийн хэлсэнээр бол э-тендерийн систем нь ил тод байдал болон үр ашгийг нэмэгдүүлэх ажээ.

“Олон хүмүүс э-тендерт орж ирэхийг хүсдэггүй шалтгаан нь тэд систем өөрчлөгдөхийг хүсдэггүй. Э-тендер нь ашиг сонирхлын зөрчил болон хувь хүний ашиг сонирхолд цэг тавих болно.” хэмээн Монгол улсын Сангийн яамны Худалдан авалтын бодлогын газрын Дарга Ганцогтын Хүрэлбаатар хэлсэн байна. “Энэ нь зөвхөн цаасанд тулгуурлах асуудал биш; харин илүү ил тод байдал болон засгийн газарт хүрэх тоон мэдээллийн хүртээмжийн асуудал юм.”

Засгийн газрын Цагаан номонд дотоодын програм хангамжийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх тендерээр 2011 онд Монголын Силикон хөндийн бүцийг хөгжүүлэхэд тус улс ихээхэн хэмжээний ажил хийсэн талаар тэмдэглэсэн байсан. 2011 оны 4-р сард Монгол улсын Ерөнхий сайд Сүхбаатарын Батболд “инновацийн кластерууд” –ыг хөгжүүлэх МХХТШГ-ын төлөвлөгөөг хэлэлцэхээр НҮБ-ын Боловсрол, шинжлэх ухаан, соёл урлагийн байгууллагын (НҮББШУСУБ) програм хангамжийн мэргэжилтэн Ёослан Нур болон хэд хэдэн төлөөлөгчидтэй уулзсан байна.

“Монгол улсын Засгийн газар засгийн газар болон хувийн хэвшлийнхэнтэй хамтран ажиллаж өндөр технологийн төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд нухацтай анхаарал тавьж байна.” хэмээн Ерөнхий сайд хэлэв. “Олон төслүүд, тэр дундаа ‘Их сургуулийн хотхон’, ‘Силикон Хөндий’, болон өндөр технологи, боловсрол, судалгаа, эрдэм шинжилгээний бусад олон төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд НҮББШУСУБ болон Дэлхийн Технологийн паркийн холбоо Монгол улстай өөрсдийн туршлагаасаа хуваалцана хэмээн би итгэж байна.”

Mongolia: Connecting for growth

Mongolia’s government has marked this year’s 90th anniversary of its telecommunications sector by pledging new ICT services in health, the transport system and emergency management.

Covering 1.6m sq km – roughly the size of Western Europe – yet with a population of only 3m, Mongolia has faced formidable challenges in its computerisation, e-literacy and internet access programmes. However, the industry has seen rapid progress in the past five years.

Government initiatives and the expanding economy have seen the number of internet users rise 16% year-on-year to an estimated 390,000 in 2011, while broadband users have increased from just 3500 in 2006 to 85,000 this year, according to local media. Meanwhile, the government’s “One Home One PC” programme, which provides households with low-cost computers for around $250, increased nationwide PC penetration by 60% by 2009.

Also helping Mongolians connect is a 13,000-km long fibre optic cable that links more than 50% of all aimags (province) and 151 soums. There are over 70 internet service providers, which share 11.2 Gbps bandwidth and provide services including xDSL, fiber optic, 3G, and GPRS connections, according to the government’s 2011 white paper on ICT, published in April.

The white paper – a special edition to commemorate 90 years since the installation of the country’s first telegraphic equipment connecting Mongolia with the rest of the world – pledged to build on the country’s ICT advances.

The pledges included a number of initiatives in the health sector, with hospitals offering online appointment systems and a national system for the early warning of infectious diseases to be implemented at the National Centre for Communicable Diseases.

Ulaanbaatar is also planning an “intelligent transport system” for the capital using an integrated circuit card and an emergency management information system. In addition, a land and property registration system is being implemented with the funds from the Millennium Challenge Account, which allows placement and marking of properties and land in a geographical information system.

The planned advances in services complement progress in ICT’s contribution to the economy, with total revenues from the ICT industry reaching MNT471bn ($367.38m) in 2010, up from MNT140.4bn ($109.51m) in 2005.

Increased access and a proliferation of internet cafes nationwide has also spurred an explosion in the use of social networking websites. As of 2011 the country was home to 1823 blogs and 236,520 Facebook users, while domestic social networking site Biznetwork, developed in the Mongolian language, also now boasts over 70,000 users. In what could further encourage development of local content, Google announced in November that it would be including Mongolian in Google Translation, a website that translates more than 50 languages. The corporation has also emphasised partnering further with the country.

To extend availability across the country’s vast size, the government plans to launch a communications satellite by 2015. In another sign of the country’s commitment to ICT, firms bidding to become involved in the planned satellite have been invited to bid online in a system implemented by the Information, Communications Technology and Post Authority (ICTPA) as part of the country’s e-government strategy.

In September 2011 the ICTPA announced it was seeking a consultancy for a technical and economic feasibility study, as well as a preliminary design for a national communication and remote-sensing satellite. The country announced in February that it hopes to launch the satellite by 2015 with help from Japan for telecommunications and mobile phone services.

In e-governance, Mongolia was praised in the UN’s “E-Government Survey 2010” for ”a dramatic rise due primarily by efforts to enhance its national portal and ministry websites to offer more e-services and more online content”. The UN survey placed Mongolia 29 positions higher than the previous year, ranking it 53rd globally.

The country also plans to implement an e-procurement system, which is being developed with support from the Korean International Cooperation Agency, the World Bank and the Asian Development Bank. The project aims to have all government contract bids go through an e-shopping and e-bidding system when completed by the end of 2013, according to governance magazine Asia Pacific FutureGov. Officials told the magazine in January that the e-bidding system will increase transparency and efficiency.

“A lot of people do not want to bring in e-bidding because they do not want the system to change. E-bidding will put an end to conflicts of interest and personal interest,” said the general director of the procurement policy department for Mongolia’s Ministry of Finance, Gansogt Khurelbaatar. “This isn’t just about being paper-based; it’s more about transparency and availability of data reaching government.”

The government’s white paper also states that the country has carried out extensive work in developing the framework for a Mongolian Silicon Valley in 2011 in a bid to develop the domestic software industry. In April 2011, Sukhbaatar Batbold, Mongolia’s prime minister of Mongolia, met with Yoslan Nur, a programme specialist at UNESCO, and a number of delegates to discuss ICTPA plans to develop “innovation clusters”.

“The Mongolian government is paying close attention to implement high technology projects with the cooperation of the government and private entities,” the prime minister said. “I believe that UNESCO and the World’s Technology Park Association will share their experience with Mongolia in implementing many projects including ‘University Campus’, ‘Silicon Valley’ and other projects of high technology, education, research and science.”