Mongolia: Dip in demand hits growth

In English

Хятад улсын нүүрсний эрэлт буурсантай болон өргөн хэрэглээний барааны үнэ зэрэгтэй холбогдуулан Монгол Улсын газрын баялагаас хамаарч байсан хөгжилд бүхэлд нь биш юмаа гэхэд хэсэгчлэн нөлөөлж байгааг өмнөх оны мөн үеийнхтэй 2013 оны эхний улирлын тоо баримтыг харьцуулахад төвөггүй харж болно.

Үндэсний Статистикийн Газраас энэ тав дугаар сарын дундуур гаргасан мэдээнээс харвал өнгөрсөн жилийн 16.7% -тай харьцуулахад харьцангуй доогуур буюу Монгол Улсын ДНБ-ний өсөлт энэ жилийн эхний хагаст 7.2%-д хүрсэн байна. 2013 оны эхний дөрвөн сарын байдлаар экспорт өмнөх оны мөн үеэс 5.5%-иар буурсан байна. Экспортын дийлэнхи хэсгийг эзлэх нүүрсний худалдаа 2012 оны энэ үеийнхтэй харьцуулахад 5.3 сая тонноос 5 сая тоннд хүрч буурчээ.

Монгол Улсын уул уурхайн экспортын эн тэргүүний худалдан авагч Хятад Улсын нүүрс болон бусад шатахууны эрэлт буурсан нь цахилгааны эрчим хүчний хэрэглээ багассантай холбогдуулан эрчим хүчний өөр эх үүсвэрийг ашиглах арга зам хайж байгаа явдал юм.Энэ оны эхний улирлын байдлаар Хятад Улсад усан цахилгаан станцаас эрчим хүч гарган авах үйлдвэрлэл даруй 22%-иар өссөн байна.Экспортод бас нэг нөлөөлсөн зүйл нь Төрийн Өмчит Эрдэнэс Таван Толгой энэ оны нэг дүгээр сараас дөрөв дүгээр сар хүртэл Таван Толгой уурхайгаас нүүрсний ачилтыг түр зогсоогоод байсан билээ.

Уул уурхайн баялагтай уялдаатай худалдаа буурч байгаа ч Үндэсний Статистикийн Газраас гаргасан бусад эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийн мэдээнээс харвал алсдаа эерэг байх төлөвтэйг харуулж байна. Гадаад худалдааны тэнцэл 2013 оны эхний дөрвөн сарын байдлаар 528.3 сая ам.долларын алдагдалтай гарч өмнөх оны мөн үеийнхээс 269 сая ам.доллар буюу 33.7 хувиар буурсан байна.

Хэдийгээр Дэлхийн Банк төсвийн алдагдал жилийн ДНБ-ний 6%д хүрнэ гэж таамаглаж байсан боловч нэг дүгээр сараас дөрөв дүгээр сарын хугацаанд 240.1 тэрбум төгрөгийн (0.168 тэрбум ам.доллар) төсвийн илүүдэлтэй гарлаа гэж Засгийн Газар мэдэгдсэн байна.Олон Улсын зээлдэгч маань ДХБ-ий буурсан талаар дахин хянаж үзээд урьд нь таамаглаж байсан 16.2%-д бус 13% ойртож очно гэжээ.

Улаанбаатар дахь Дэлхийн Банкны ахлах эдийн засагч Таехуюн Ли хэлэхдээ Монгол Улс дэлхий дээр эдийн засгийн хамгийн хурдан өсөлттэй орны нэг хэвээр байна гээд “Гэсэн хэдий ч эдийн засаг өгөөжтэй байх эсэх нь тодорхой бус байсаар байх бөгөөд Засгийн Газар төсвийн орлогоо зөв тооцоолон зарлагаа багасгах нь зүйтэй ” хэмээн Блумбергт өгсөн ярилцлагадаа хэлсэн байна.

Монгол Улс гадаадын хөрөнгө оруулагчдын итгэлийг дахин төрүүлэхээр шаргуу ажиллахтай зэрэгцэн эрэлт унаж байна. Энэ дөрөвдүгээр сард хууль санаачлагчид гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай хуулинд 100 тэрбум төгрөг (0.07тэрбум ам.долллар) бүхий гэрээ болон Монгол улсын компаний 49 өөс илүү хувийг эзэмшихээр шилжсэн зэрэгт Их Хурлын зөвшөөрөл авахаар өөрчлөлт оруулахаар баталсан боловч одоо энэхүү шаардлага нь зөвхөн Төрийн Өмчит компаниудад хамаатай ажээ.

Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт 2012 онд 17% , 2013 оны эхний хоёр сарын байдлаар 58 % буурсан үзүүлэлт гарсан зэргийг энэхүү хуулийн өөрчлөлтөөр арилгах зорилготой байсан боловч Засгийн Газар болон Британи-Австралийн хамтарсан Рио Тинтогийн талаарх удаан үргэлжилж буй маргаан хөрөнгө оруулагчдад таатай санагдахгүй байна. Нийт хүчин чадлаар ажиллаж эхэлбэл жил бүр 450,000 тонн зэс, 330,000 унц алт олборлох боломжтой Оюу Толгой зэсийн уурхайг Рио Тинто хариуцан ажиллах юм.

Улаанбаатар дахь Mahoney Liotta ХХК хуулийн компаний хамтрагч Жеймс Лиотта Блумбергт бичсэн мейлдээ эдгээр хуулийн өөрчлөлтүүд нь боломжтой боловч аль хэдийн хохирол учирчихаад байна гээд цааш нь хэлэхдээ “Ихэнх хөрөнгө оруулагчид хууль дүрэм нь тогтвортой тийм л газар луу хошуурцгааж байна. Харин нэгэнтээ энд гацсан хэсэг нь Монгол Улсад хөрөнгө оруулалтын хуучинсаг арга барилаар ажиллах бололтой”гэсэн байна.

Хууль зүйн хүрээнд тодорхой бус зүйлүүд бий боловч энэ нь экспортын барааны эрэлт буурсан явдалтай зэрэгцэн богино хугацаанд сорилт болж байгаа ч дараачийн арваад жилд байгалийн баялаг эдийн засгийн хөгжлийг хөтөлнө гэдэгт эргэлзэх зүйлгүй. Урт хугацааны турш Монгол улсын хөгжлийн найдвартай байдал нь 2012 оны арван нэг дүгээр сард ДНБ-ий 20 орчим хувьтай тэнцэх хэмжээний 1.5 тэрбум ам.долларын Засгын Газрын амжилттай бондоос харагдаж байна.Эндээс Монгол Улсын богино хугацааны улс төрийн болон макро эдийн засгийн чадавхийг гадаадын хөрөнгө оруулагчдад сурталчилсан зүйл боллоо гэж үзэж байна.

Concerns that falling demand for coal from China and a decline in commodity prices could weigh on Mongolia’s resource-related boom look to have been realised, at least in part, with figures for the first quarter of 2013 showing growth more than halved over the same period the year before.

According to data from the National Statistical Office (NSO), published in mid-May, Mongolia’s GDP growth for the first quarter reached just 7.2%, significantly lower than the 16.7% posted for the same period last year. Exports were also down for the first four months of 2013, dropping 5.5% year-on-year (y-o-y). Overseas sales of coal, which dominates exports, fell to 5m tonnes, down from 5.3m recorded for the same period in 2012.

Demand for coal and other fuels in China, the primary buyer of Mongolia’s mining exports, has declined as electricity consumption has fallen and steps have been taken to make more use of alternative energy sources. Hydropower output in China jumped 22% in the first three months of the year. Exports were also hit as the state-owned Erdenes Tavan Tolgoi suspended shipments of coal from the huge Tavan Tolgoi mine between January and April.

Despite the fall in resource-related trade, other indicators in the NSO data suggest a more positive outlook. The foreign trade balance showed a deficit of $528.3m in the first four months of 2013, down $269m, or 33.7%, on the same period last year.

The government also recorded a fiscal surplus of MNT240.1bn ($0.168bn) for the January-April period, although the World Bank has projected that the budget deficit may reach 6% of GDP for the full year. The international lender also revised its GDP growth estimates down, saying that it is likely to be nearer 13% than the original forecast of 16.2%.

Taehuyn Lee, senior economist for the World Bank in Ulaanbaatar, said Mongolia is still likely to be one of the fastest-growing economies in the world. “However, high uncertainty over the economic prospects remains and it is advisable for the government to be more realistic in estimating revenue and less ambitious in spending,” he told Bloomberg.

The dip comes as Mongolia pushes ahead with its efforts to restore international investor confidence. In April lawmakers approved changes to the foreign investment law, easing a restriction that any deal worth more than MNT100bn ($0.07bn), or involving the transfer of more than 49% of a Mongolian company, needed to be approved by parliament. This requirement will now apply only to state-owned entities.

These amendments could stem a decline in FDI, which fell 17% in 2012 and dropped 58% in the first two months of 2013. However, the government’s on-going dispute with British-Australian mining outfit Rio Tinto may discourage investors. The Oyu Tolgoi copper mine, set to be run by Rio Tinto, is expected to produce around 450,000 tonnes of copper and 330,000 ounces of gold annually once running at full capacity.

James Liotta, a partner at law firm Mahoney Liotta LLC in Ulaanbaatar, told Bloomberg by e-mail that while the amendments were welcome, damage had been done. “[M]any investors’ appetites have moved on to more stable jurisdictions,” he said. “Those who are locked in are likely to take a much more conservative approach toward investing in Mongolia.”

While uncertainties in the legal framework, especially when combined with a decline in demand for exports, represents a challenge in the short run, natural resources are nonetheless expected to drive growth over the next decade. Confidence in Mongolia’s longer-term prospects was highlighted by the government’s successful sale of $1.5bn in debt, equivalent to about 20% of GDP, in November 2012. The issuance was well-subscribed, suggesting that international investors are willing to look through short-term political and macroeconomic challenges towards Mongolia’s larger potential.