Mongolia boosts ties with East Asian neighbours

In English

Хөрш орон болох БНХАУ болон ОХУ нь олон арван жилийн турш худалдаа, эдийн засгийн ноёрхолыг Монгол улсад тогтоож байсан боловч Монгол улс нь Зүүн Азийн орнуудтай худалдааны шинэ холбоо тогтоож эхэллээ. Солонгос нь Монгол улсын барилгын салбарын төслийг сонирхож байхад Япон улс нь эрчим хүч, уул уурхайн салбарт хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөж байна.

Япон, Монгол улс нь Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийн (ЭЗТХ) дийлэнхи асуудлаар тохиролцоонд хүрсэн гэж Японы хэвлэл мэдээллийн хэрэгслэлүүд энэ наймдуугаар сард мэдээлсэн юм.

ЭЗТХ-ий дагуу Япон улс нь Монголын уул уурхайн салбарт давуу эрхтэйгээр оролцох ба Монгол улсын Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг арлын оронд энэ 9-р сард айлчлахдаа хэлэлцээрт гарын үсэг зурах юм. Санхүү, харилцаа холбооны салбарт хийх гадаадын хөрөнгө оруулалтыг хязгаарлах тухай шинээр батлагдах хууль, тогтоомжинд Японы компаниудыг хамруулахгүй байх тухай хэлэлцээрт мөн заасан байна.

Монгол улсын засгийн газар Япон улстай гадаад бодлогын хувьд нэн тэргүүнд стратегийн түншлэлийг байгуулж, “энэхүү түншлэлийг нийгмийн бүх салбарт, ялангуяа эдийн засгийн хамтын ажиллагааг шинэ түвшинд өргөжүүлэх тухай албан ёсны тохиролцоонд хүрэх асуудалд анхаарлаа хандуулж байна” гэж Алтанхуяг сайд энэ гуравдугаар сард мэдэгдсэн байна.

“Монгол улсын хувьд нүүрс, газрын тосны салбарт Япон улстай хамтран ажиллах нь зөв сонголт болно” гэж П. Очирбат доктор уул уурхайн Mongolian Mining Journal сэтгүүлийн гуравдугаар сарын дугаарт бичсэн байна. “Япон улс нь Хятадын дараа орох коксжуулсан нүүрсний хоёр дахь том зах зээл бөгөөд Таван Толгойн ордыг ашиглахад Японтой хамтрах хэрэгтэй” гэсэн байна.

Японы нүүрсний импорт ирэх жилүүдэд дахин рекорд эвдэхээр байна учир нь Tokyo Electric Power Company-ны ус цахилгаан түгээдэг компаниуд нэмэгдэж буй эрчим хүчний зардлаа бууруулах зорилгоор хямд өртөгтэй түлш хэрэглэхээр болж байгаа юм. Эдгээр үйлчилгээний компаниуд тавдугаар сард 4.24 сая тонн нүүрс худалдан авсан бөгөөд энэ нь өмнөх жилийн мөн үеэс 22%-иар илүү байна учир нь Фукушимагийн цөмийн эрчим хүчний станцид 2011 оны гуравдугаар сарын газар хөдлөлт, цунамигийн учруулсан ноцтой хохирол нь нүүрс ашигладаг цахилгаан станциудын нүүрсний импортыг нэмэгдүүлсээр байгаа юм.

Дэд бүтэц, эрчим хүчний бусад төслүүдийг Солонгосын компаниуд хэрэгжүүлхээр болоод байна. Наймдугаар сарын 17-нд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Үүл БНСУ-ын парламентийн гишүүн Парк Жинтай уулзаж хотын захиргааны шинэ барилгыг Солонгосын компаниар бариулах тухай болон усны хангамж, дулааны шугам сүлжээний үйл ажиллагааг сайжруулах төсөлд Солонгосын Олон улсын хамтын ажиллагааны агентлагын (KOICA) оролцох оролцооны талаар ярилцсан байна.

“Бидний хамтын ажиллагаа өргөжиж байгаад бид баяртай байгаа бөгөөд Солонгос нь боловсрол, эрүүл мэнд, дэд бүтцийн салбарын чухал хөрөнгө оруулагч болоод байна. Бид Солонгосын компаниудтай Улаанбаатар хотын бүтэн байгуулалтын төслүүд дээр хамтран ажиллах болно” гэж Э.Бат-Үүл дарга хэлсэн байна. Энэ долдугаар сард БНСУ-ын Худалдаа, хөрөнгө оруулалтын агентлаг (KOTRA) Улаанбаатар хотод салбараа нээсэн юм.

“Хоёр орны худалдааны эргэлт 1990 онд буюу дипломат харилцаа анх тогтоож байх үед ойролцоогоор 1 сая ам.доллар байсан бол энэ жил энэ тоо 480 сая ам.долларт хүрсэн байна” гэж БНСУ-ын ХХОА-ын ерөнхийлөгч О Юн Хо тус агентлагийн нээлтэн дээр хэлсэн байна. “Монгол улсад оруулсан албан ёсны хөрөнгө оруулалт 1994 онд 240,000 ам.доллар байсан бөгөөд 18 жилийн дараа 50 сая ам.долларт хүрсэн байна” гэжээ. Гэвч сүүлийн хугацаанд гарсан цуцлалтууд нь дэд бүтцийн томоохон гэрээнүүдийг шууд хэрэгжүүлнэ гэсэн үг биш юм гэдгийг харуулж байна.

Наймдугаар сарын засгийн газрын хуралдаан дээр Солонгосын Baek Suk Engineering and Construction компанитай байгуулсан Улаанбаатар-Хөвсгөлийн чиглэлд 253 км авто зам барих гэрээг цуцалж байгааг албаны хүмүүс мэдэгдсэн байна.

Хятадын хоёр компанийн авто зам барих гэрээг ажил гүйцэтгэл нь хангалтгүй байна гэсэн шалтгаанаар мөн цуцалсан байна. Хөвсгөл-Улаанбаатарын чиглэлд авто зам барьж буй Солонгосын компани нь тус авто замыг 2013 онд ашиглалтанд оруулж амжихгүй гэдгээ Зам, тээврийн яаманд мэдэгдсэн” гэж Улаанбаатар Пост сонин мэдээлсэн байна.

Хэдийгээр авто зам барих төлөвлөгөө тасалдсан ч Солонгос-Монголын өргөжиж буй хамтын ажиллагаа энэхүү цуцлалтаас илүү чухал юм.

Монгол улс нь мөн Хойд Солонгосын зах зээлд нэвтэрч байгаа бөгөөд Хойд Солонгосын Sungri хэмээх төрийн өмчит газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн 20%-ийг Монголын газрын тосны худалдаа, боловсруулалт хийх HBOil JSC компани худалдан авсан байна.

Япон, Хойд Солонгосын яриа хэлэлцээрт Монгол улс зуучлагчийн үүрэг гүйцэтгэж байгаа нь тус орны Зүүн Азид үзүүлэх нөлөөллийг харуулж байгаа бөгөөд энэ оны эцсээр Монгол улсын Ерөнхийлөгч Ц. Элбэгдорж Пхеньянд айчлал хийхээр төлөвлөж байна.

Япон, Солонгосын компаниуд нь Монгол улсад хөрөнгө оруулалт хийж байгаа явдал нь тус улсын дэд бүтэц, эрчим хүчний төслүүдэд давамгайлан оролцдог байсан ОХУ, Хятад улсад асуудал үүсгэж байгаа юм. Хятад улс нь өнгөрсөн жил хүртэлхи хугацаанд буюу 13 жилийн турш Монголын хамгийн том худалдааны түнш, хөрөнгө оруулагч байсаар ирсэн юм.

Монгол банкнаас гаргадаг долдугаар сарын гадаад худалдааны тоймоос хархад Монгол-Хятадын худалдааны эргэлт сүүлийн 12 сарын хугацаанд 2.99 тэрбум ам.доллар буюу 12%-иар буурсан бөгөөд Монгол-ОХУ-ын худалдааны эргэлт 893 ам.доллар буюу 21%-иар буурсан байна.

Хэдийгээр эдийн засгийн түншлэлийг өөр чиглэлд өргөжүүлэх нь сайшаалтай боловч тэргүүлэгч хөршүүдийн хэрэгжүүлж болзошгүй стратегийн бусад түншийг эрэлхийлэх геополитикийн арга хэмжээнээс Монгол улсын удирдах албан тушаалтнууд сэргийлэх хэрэгтэй юм.

After decades of economic dominance by neighbours China and Russia, Mongolia is breaking out by forging new trade ties with East Asian countries. While Korean firms are eyeing construction contracts, Japan is set to enter the field of energy and mining investment.

In August Japanese media reported that consensus had been reached between Tokyo and Ulaanbaatar on a majority of the issues behind an Economic Partnership Agreement (EPA).

The EPA will see Japan given privileges in the mining sector, with the prime minister of Mongolia, N. Altankhuyag, expected to sign the deal during a visit to the country in September. The agreement is also set to exclude Japan from upcoming laws and regulations that will limit foreign investment in the financial and communications sectors.

The move follows remarks by Altankhuyag in March in which he said the Mongolian government wants to develop a strategic partnership with Japan as a foreign policy priority, adding that Ulaanbaatar’s “official negotiations focused on activating this partnership in all social spheres, especially elevating economic ties to a new level”.

“Japan will be a wise choice as partner in Mongolia’s coal and oil shale sectors,” wrote Professor P. Ochirbat in the Mongolian Mining Journal in March. “Japan is clearly the second-biggest [coking coal] market after China, and we should seek Japanese help on operating Tavan Tolgoi.”

Japan’s coal imports are set to hit another record over the next year as utilities led by Tokyo Electric Power Company burn more of the cheaper fuel to cut surging energy bills. Utilities firms bought 4.24m tonnes of coal in May – 22% more year-on-year – as the return of coal-fired plants following the March 2011 earthquake and tsunami causing severe damage to the Fukushima nuclear plant continues to push imports higher.

Other infrastructure and energy deals are getting under way with Korean organisations. On August 17 Ulaanbaatar Mayor E. Bat-Uul met with South Korean parliamentarian Park Jin to discuss a Korean firm’s plans to build the new city administration building, as well as the Korea International Cooperation Agency’s involvement in improving its water supply and heating network.

“I’m thankful that our relations are improving and Korea is becoming a special investor in the education, health and infrastructure sectors. We will collaborate with Korean companies in Ulaanbaatar city's construction,” said E Bat-Uul. In July the Korea Trade-Investment Promotion Agency (KOTRA), the nation’s trade and investment promotion agency, opened a branch in Ulaanbaatar.

“The value of trade between the two countries, which was only around $1m in 1990 when we first established diplomatic ties, now stands at about $480m,” KOTRA president Oh Young-ho said at the opening. “Our official investment to Mongolia that began at $240,000 in 1994 has also reached $50m in the past 18 years.”

However, recent cancellations also hint that it is not all plain sailing for the major infrastructure contracts being awarded. At a cabinet meeting on August 5, officials confirmed that the government was terminating its deal with South Korea’s Baek Suk Engineering and Construction, which was in the process of building a 253-km road between Ulaanbaatar and Khuvsgul Aimag.

The move came alongside the cancellation of two other road contracts with Chinese firms, with the government saying it was not happy with their performances. “A Korean company which is building the road between Khuvsgul and Ulaanbaatar has reported to the Ministry of Road and Transportation that it cannot open the road within 2013 as planned,” reported the Ulaanbaatar Post in July.

Although a blow to planned road construction projects, surging Korea-Mongolia ties easily outweigh the significance of the cancellation.

Mongolia is also entering into the frontier market of North Korea, with domestic oil trading and refining company HBOil JSC in June acquiring 20% of the state-run entity operating North Korea’s Sungri refinery.

That Ulaanbaatar is playing a mediation role in talks between Japan and North Korea also underlines the diplomatic impact of the country's manoeuvres into East Asia, while Mongolian President Ts Elbegdorj is set to visit Pyongyang later this year.

The entry of Japan and the Koreas into the Mongolian investment equation is a challenge to the Russian and Chinese dominance over Mongolia's energy and infrastructure markets. Last year was the 13th straight year in which China maintained its position as both Mongolia's largest trading partner and investor.

According to a foreign trade review released by Mongolia's central bank in July, in the past 12 months the trade volume between Mongolia and China ($2.99bn) represented a decrease of 12% and the trade volume between Mongolia and Russia ($893m) fell by 21%.

While the move to diversify markets is to be lauded, Mongolia’s leaders must guard against a geopolitical backlash from its dominant neighbours, which could see them aim for other strategic allies.